Satyryczna ukraińska prasa w Galicji wobec sporów religijnych (druga połowa wieku XIX – początek wieku XX)

Iżewski, Artur

Abstrakt:

Satyra jest ważnym instrumentem w dyskusji toczącej się wokół religii w Galicji II połowy XIX wieku i na początku wieku XX. Wykorzystywali ją w swojej twórczości i polemikach, odnoszących się zarówno do zwykłych obywateli, jak również  życia politycznego i kulturalnego ukraińscy pisarze, malarze, dziennikarze: K. Ustyjanowicz, I. Franko, T. Romanczuk, E. Turbacki, J. Struchmanczuk. Funkcjonowanie ukraińskiej satyry galicyjskiej w sferze religijnej miało związek z odrodzeniem narodowym. Problematyka satyryczna wyraziła się w wielu aspektach, widocznych zwłaszcza w tekstach publikowanych na łamach ukraińskiej prasy. Satyra była wykorzystywana w polemikach i sporach: 1. O odnowienie cerkwi oraz przekształcanie się społeczeństwa rusińskiego w społeczeństwo ukraińskie; 2. Dotyczących idei jedności cerkwi (grekokatolików i prawosławnych) ? co oznaczało jedność (sobornost?) Ukrainy i każdej jednostki utożsamiającej się z ideą narodową; 3. Wokół wybitnych postaci idealizowanych albo wyśmiewanych w utworach ? od Nowego Zbawiciela Rusi metropolity G. Jachimowicza do Najserdeczniejszego przyjaciela Polaków A. Szeptyckiego autorstwa znakomitego malarza M. Harasimowicza; 4. Dotyczących drobiazgowych, prowincjonalnych ambicji przedstawicieli cerkiewnego kleru; 5. Odnoszących się do moskalofilstwa i polonofilstwa jako postaw wrogich ukraińskości cerkwi. Z tego punktu widzenia, głównym przedmiotem satyry są cztery postawy, z których trzy posiadały nachylenie polityczne: proukraińska, propolska, prorosyjska, natomiast ostatnia apolityczna określała stan narodowej obojętności obywateli. Ważne w satyrze były również kwestie ekumeniczne w ukraińskich grupach religijnych oraz to, że odnosiły się do problemów ekumenicznych w tych środowiskach religijnych, a także neutralny stosunek pomiędzy wschodnim i zachodnim obrządkiem religijnym Właśnie to jest interesującym zjawiskiem w świecie ukraińsko-polskiego pogranicza kulturalnego.

 

 

Tytuł dokumentu Typ Rozmiar
Porownania 9 01 20 [pdf] [2.7 MB]