Gdzie jest miejsce dla Europy Środkowej i Wschodniej w przestrzeni postkolonialnej? Możliwe trajektorie podróży.

Dorota Kołodziejczyk

W tekście zadaję pytanie o przydatność niektórych ustaleń postkolonialnych w zakresie teoretyzacji/konceptualizacji kultur, approved narodów i transformacji ustrojowych w Europie Środkowej i Wschodniej. Mniej interesuje mnie określanie adekwatności takich ustaleń, bardziej ? badanie, jakie trajektorie można wytyczyć za pomocą takiego przekierowania wektorów postkolonialnych. Jesteśmy przyzwyczajeni do dyskutowania nad sensem i produktywnością dopasowywania postkolonialnych paradygmatów do Europy Środkowej i Wschodniej, podczas gdy równoczesne pytanie, jak takie odmiany paradygmatów postkolonialnych zachęcają do dalszej teoretyzacji regionu w szerszym kontekście globalnym, pozostaje bez odpowiedzi. Podczas gdy aplikowanie paradygmatów postkolonialnych do problematyki zależności, europejskiego/rosyjskiego/sowieckiego imperializmu, oporu antykomunistycznego i transformacji postkomunistycznej okazało się produktywne i w pełni uzasadnione, a nawet ? w wielu przypadkach ? konieczne, trudno się oprzeć wrażeniu, że tej sytuacji brakuje kluczowej, szerszej ramy. Na przykład, jakie wyzwania stawia się studiom postkolonialnym w takich kontekstach? Jaki szczególny wkład te ustalenia mogą wnieść do debat na temat nowoczesności i jej peryferyjnych albo alternatywnych realizacji poza Zachodem? Jakie szanse dla jakich potencjalnie nowych, transnarodowych wspólnot i ekumen otwiera postkolonialna rekonfiguracja w myśleniu o Europie Środkowej i Wschodniej? Jakich form upamiętniania domaga się w kulturach pamięci późnej nowoczesności? Jak może zakwestionować europocentryczne lub zachodniocentryczne tropy współczesnych akademickich i politycznych dyskursów, ich strategii zawłaszczania, pominięć i opresji? W jaki sposób dialog może zastąpić monologiczność ofiar? Te i inne połączone z nimi pytania dotyczą w ostatecznej perspektywie umieszczenia tego regionu w krytycznych dyskursach globalizacji.

Tytuł dokumentu Typ Rozmiar
Dorota Kolodziejczyk [pdf] [240 KB]