Wyłom w antropocentryzmie i gatunkowizmie? Przemiany świadomości kulturowej na przykładzie relacji: człowiek – zwierzęce gatunki nie-ludzkie w drugiej połowie XIX wieku

Artykuł zawiera interpretację wybranych polskich tekstów popularnonaukowych i kulturalnych opublikowanych w drugiej połowie XIX wieku. Wszystkie były poświęcone relacjom: człowiek – zwierzęta nie-ludzkie oraz statusowi tych drugich w społeczeństwie ludzkim. Teksty te ukazują przemiany, jakim ulegała europejska świadomość kulturowa. Polegały one na stopniowym odrzuceniu myślenia antropocentrycznego oraz szowinizmu gatunkowego. Wszyscy autorzy protestowali przeciwko zadawaniu cierpienia i prześladowaniom zwierząt. Pod wpływem Darwina i rozwoju dziewiętnastowiecznego przyrodoznawstwa dokonywał się przełom w spojrzeniu na kondycję człowieka oraz jego związek ze zwierzętami. Choć nie bez oporów i trudności, zwierzęta zaczęto traktować jako żywe, podatne na cierpienia istnienia, które mają bogate życie psychiczne. Wielu uczonych i intelektualistów zaczęło kwestionować tradycyjny pogląd na status zwierząt nie-ludzkich, zdominowany przez antropocentryczne stereotypy.

Tytuł dokumentu	Typ	Rozmiar
02 Sobieraj	[pdf]	[156 KB]