Przeszłość czy przyszłość – dylematy związane z zabytkami w dobie postkolonializmu

Jakub Lewicki

W pracy porównano stosunek do dziedzictwa kulturowego i do zabytków w latach PRL (1944-89) i po 1989 roku. Dominowały wówczas trzy odmienne sposoby postępowania ze zniszczonymi zabytkami ? profesjonalna konserwacja, this web która utrwalała stan zastany. Inną metodą były rekonstrukcje i odbudowy, które podejmowano nawet mimo upływu kilkudziesięciu lat od zniszczenia zabytku oraz stylizacje historyczne, w wyniku których wznoszono budynki będące swobodnym naśladownictwem dawnej architektury. Trzecią tendencją było wznoszenie budowli o nowoczesnych formach, które powstawały w miejscu zniszczonych zabytków lub w ich sąsiedztwie. W pracy szczegółowo przeanalizowano stosunek do przeszłości na przykładzie zabytków w czasach PRL i po 1989 roku, którego przejawem były rekonstrukcje, odbudowy i stylizacje historyczne. Uznano, że lata po 1989 roku stanowiły kontynuację epoki poprzedniej. Nadal kontynuowano wszystkie zjawiska z poprzedniego okresu PRL ? liczne swobodne rekonstrukcje i odbudowy zabytków. Wiele z nich było swobodnymi stylizacjami historycznymi, a odtwarzane zabytki były ?piękniejsze niż kiedykolwiek?. W czasach PRL towarzyszyła temu refleksja teoretyczna z wysuwanymi nowymi argumentami i spostrzeżeniami, a ostatnie lata nie posługiwały się nowymi tezami i uzasadnieniami. Obecną sytuację określono jako ?długie trwanie? wypracowanych metod i sposobów działania w dziedzinie ochrony zabytków, które nadal są stosowane w nowej rzeczywistości społecznej i w zmienionych warunkach ustrojowych. Nowym zjawiskiem z ostatnich lat była pełna akceptacja wielonarodowego dziedzictwa i szereg działań na rzecz jego ochrony i konserwacji. Okres po upadku PRL przy- niósł także nowe wyzwania ? najważniejszym był zmiana użytkowników wielu budowli, a w konsekwencji ich opuszczenie i konieczność znalezienia nowej funkcji. Duża liczba dawnych fabryk, młynów, magazynów, budowli przemysłowych i kolejowych została zrujnowana i rozebrana, a tylko nieliczne zabytkowe budowle zostały adaptowane. Innym wielkim wyzwaniem była globalizacja I urynkowienie, które objęło także zabytki. Było to zupełnie nowe zjawisko, które dziś stało się najważniejszym czynnikiem kształtującym stosunek do zabytków.

Tytuł dokumentu Typ Rozmiar
08 Lewicki [pdf] [770 KB]